Co to jest paschał? Kiedy zapalamy świecę paschalną?
Ma wyjątkową symbolikę i niesie ogromny przekaz dla całego Kościoła. Bez wątpienia zasługuje więc na to, aby dowiedzieć się o nim więcej. Jeśli chcesz jeszcze lepiej poznać znaczenie paschału w liturgii, pozostań z nami przez chwilę. To kilka minut, podczas których zyskasz nową wiedzę.
Co to jest paschał?
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są utensylia kościelne. To nic innego jak akcesoria służące kapłanom do wykonywania rozmaitych czynności podczas nabożeństwa. Pamiętaj jednak o tym, że same utensylia nie są obiektem modlitwy. Są tym, co zapewnia jej piękną oprawę i niesie określony przekaz religijny. I dzięki temu pozwala lepiej zrozumieć tajemnice i prawdy wiary.
Co to jest paschał? To jedno z najważniejszych utensyliów kościelnych. Ma postać dość dużej świecy – zwykle w kolorze żółtym. Tym, co odróżnia ją od innych świec używanych w czasie mszy świętej, jest wyryty krzyż oraz pięć otworów. Na paschale znajdują się ponadto litery alfa i omega, a także oznaczenie roku liturgicznego, podczas którego świeca służy wiernym. Wiele produktów posiada też dodatkowe zdobienia. Ponieważ paschały ściśle wiążą się z okresem wielkanocnym, zwykle są dekorowane wizerunkiem Jezusa Zmartwychwstałego albo symbolem baranka. Mogą też posiadać złocenia w postaci pasków albo delikatnych ornamentów.
Z czego powinien być wykonany paschał?
Warto jednocześnie zwrócić uwagę na to, że zgodnie z nauką kościoła, paschał jest świecą, która musi płonąć żywym ogniem. W związku z tym zdecydowanie najlepszą opcją są klasyczne rozwiązania wykonane z wosku – parafinowego albo pszczelego. Co więcej, paschał powinien być wymieniany każdego roku, co powoduje, że nie sprawdzają się w tym przypadku produkty z wkładem olejowym.
Zaznaczmy również, że świece paschalne mogą mieć rozmaite wymiary. Najpopularniejsze z nich mierzą 100 cm wysokości i mają ok. 9 cm średnicy. Spotyka się też mniejsze paschały o wymiarach 80x8 cm, 75x8 cm czy 50x7 cm. Dzięki temu można optymalnie dopasować rozmiar świecy do potrzeb i metrażu danego kościoła. Najpopularniejsze są produkty w kolorze żółtym, chociaż oczywiście wielu duchownych decyduje, aby w ich kościele pojawiła się świeca paschał biały.
Co odzwierciedla paschał – znaczenie poszczególnych symboli umieszczonych na świecy
Wiesz już co to paschał i z czego może być wykonany. Czas więc przyjrzeć się symbolice tej niezwykłej świecy. Jej płomień, jak z pewnością się domyślasz, jest odzwierciedleniem Chrystusa – światłości świata. Symbolizuje Jego Zmartwychwstanie i odkupienie grzechów całej ludzkości. Warto też wspomnieć, że blask paschału ma za zadanie przywoływać w myślach słup ognia, który towarzyszył Izraelitom na pustyni. Jak wspomnieliśmy, na świecy znajduje się wyryty krzyż z pięcioma otworami, w których umieszcza się – w zależności od parafii – ziarna czerwonego kadzidła albo specjalne, czerwone grona, czyli duże pinezki wbijane w wosk. Są one symbolem pięciu ran zadanych Zbawicielowi podczas męki na krzyżu.
Zwróć również uwagę na to, że paschał posiada symbole pierwszej i ostatniej litery greckiego alfabetu, czyli alfy i omegi. One również odzwierciedlają Jezusa będącego początkiem i końcem świata. Z kolei oznaczenie aktualnego roku kościół katolicki interpretuje jako wezwanie do zadumy nad tym, że Chrystus zawsze jest przy ludziach – niezależnie od okresu historycznego, trwa przy nas, zapewnia nam swoją opiekę i obdarza łaską.
Kiedy święci się i zapala paschał po raz pierwszy w roku liturgicznym?
Świeca paschalna, aby mogła spełniać swoją funkcję i nieść duchowe przesłanie, musi zostać poświęcona przez księdza w dzień Liturgii Nocy Paschalnej (albo, innymi słowy, w liturgię światła w Wielką Sobotę), po zachodzie słońca. Kapłan żłobi wówczas na niej krzyż i wbija grona albo ziarna kadzidła. Wypowiada przy tym następujące słowa: „Chrystus wczoraj i dziś, początek i koniec. Alfa i Omega. Do niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków”.
W kolejnym kroku paschał jest przenoszony do ciemnej świątyni, którą oświetla swoim blaskiem. Jak z pewnością wiesz, zgromadzeni w kościele wierni zapalają od niego swoje świeczki – paschaliki. W ten sposób rozjaśniają mrok. Zwróć uwagę na symboliczny przekaz tego rytuału. Zapalanie świeczek od paschału przywołuje przekazywanie sobie światła i głoszenie dobrej nowiny o zmartwychwstaniu Jezusa. Jednocześnie pozwala zgromadzonym w świątyni osobom poczuć się częścią jednej wielkiej społeczności Kościoła. Daje nadzieję na lepsze jutro i umacnia w przekonaniu o tym, że trwanie w wierze, trwanie przy Chrystusie naprawdę ma sens i prowadzi do zbawienia.
Do kiedy pali się paschał? Podczas jakich uroczystości kościelnych jest zapalany?
Paschał zwykle stoi w kościele w widocznym miejscu. Nie wszyscy wierni zdają sobie jednak sprawę z tego, że świecę tę zapala się tylko w określonych okresach w roku albo przy okazji uroczystości. Po poświęceniu jej i przeniesieniu do świątyni paschał jest następnie gaszony przed przyjęciem przez wiernych komunii świętej, a następnie zanoszony do zakrystii. Ponownie zapala się go w Niedzielę Wielkanocną. Zwykle kapłani umieszczają go na wielkim kandelabrze, czyli wysokim stojaku przypominającym ołtarzowy lichtarz. Paschał stawia się w prezbiterium albo obok ambony – w ten sposób jest dobrze widoczny dla wiernych zgromadzonych w świątyni i zachęca ich do podjęcia osobistych rozważań. W kolejnych dniach okresu wielkanocnego czynność jest powtarzana, czyli świecę zapala się na początku mszy świętej i gasi przed przystąpieniem osób zgromadzonych w świątyni do sakramentu eucharystii. Ostatnim dniem, w którym rozbłyska paschał, jest święto Zesłania Ducha Świętego popularnie nazywane Zielonym Świątkami.
Na tym jednak nie koniec, ponieważ kapłani zapalają paschał również podczas dwóch ważnych uroczystości kościelnych. Pierwszą z nich jest Chrzest Święty będący dniem przyjęcia dziecka (a w niektórych przypadkach również osoby dorosłej) do grona wyznawców Chrystusa. Drugą jest ceremonia pogrzebowa wyznaczająca koniec życia ziemskiego danej jednostki.
Paschał do kościoła – cena świec w zależności od wielkości i surowca
Księża zarządzający poszczególnymi parafiami wraz z nastaniem Wielkiego Postu przygotowują świątynię na nadejście świąt Wielkanocnych. Jedną z najistotniejszych spraw jest oczywiście przygotowanie nowej świecy z symbolami alfa i omego, która zostanie poświęcona podczas Liturgii Światła. Duchowni często zadają sobie wówczas pytanie: ile kosztuje paschał? Ceny świec są dość zróżnicowane i zależą od kilku czynników. Najistotniejszym jest oczywiście surowiec, z którego powstała świeca. Zdecydowanym faworytem w tym przypadku jest wosk parafinowy, który pozwala na wykonanie tak gabarytowej świecy i jednocześnie nie zawyża znacząco jej ceny. Drugim aspektem warunkującym to, jaka cena paschału widnieje w sklepie z dewocjonaliami, jest oczywiście wielkość świecy. Im jest ona bardziej gabarytowa, tym wyższy jest koszt zakupu. Warto także wspomnieć o zdobieniach – oryginalnie dekorowane paschały są droższe od produktów ascetycznych, w których nadruki są ograniczone do minimum.
Mini-paschał, czyli paschalik dla każdego z wiernych
A czy wiesz, że na paschale są wzorowane mniejsze świece – paschaliki, dostępne dla wiernych? Niestety tradycja zapalania miniaturowych paschałów podczas świąt Wielkanocnych powoli zanika. Możesz stać się osobą, która ją podtrzyma i tchnie w nią nowe życie. Tym bardziej że paschaliki niosą określoną symbolikę. Przypominają o tym, że Chrystus jest nieustannie obecny w życiu każdego z nas. Zachęcają do podążania wyznaczoną przez Niego drogą, oświetlaną Jego światłem. Motywują do czynienia dobra, co jest nadrzędną wartością w naukach Zbawiciela. Przypominają też o tym, że Wielkanoc to nie tylko spotkania w gronie rodzinnym. To święta o typowo chrześcijańskim charakterze, które warto duchowo przeżyć.
Zwróć uwagę na to, że paschaliki towarzyszą wiernym nie tylko w domu. Przede wszystkim są elementem Liturgii Światła odprawianej w Wielką Sobotę. Zapala się je od ognia paschału poświęconego tego dnia przez kapłana. Następnie przynosi się je do domu. Paschaliki doskonale sprawdzają się podczas wielkanocnego śniadania czy biesiady w gronie najbliższych. Nie zapominaj jednak o tym, że Wielkanoc powinna być też czasem modlitwy. Zapalając świecę podczas rozmowy z Jezusem, tworzysz nie tylko uroczystą atmosferę, ale także możesz w symboliczny sposób „dotknąć” Jego świętości.
Paschaliki – jak wyglądają i z czego mogą być wykonane?
Gdzie kupić paschaliki? Odpowiedź na to pytanie jest prosta: w sklepie z dewocjonaliami. U nas znajdziesz naprawdę szeroki wybór świec wykonanych głównie z:
- ● Wosku pszczelego – ich atutem jest naturalny surowiec. Dzięki temu paschaliki z wosku pszczelego są odpowiednie dla osób cierpiących na alergie i borykających się ze schorzeniami układu oddechowego. Wypalają się równym płomieniem, nie dymią i nie wydzielają toksycznych substancji.
- ● Wosku parafinowego – wykonane z niego paschaliki są dostępne w bardzo atrakcyjnej cenie. Surowiec wysokiej jakości zapewnia długi czas palenia i zapobiega dymieniu świecy.
Podpowiadamy jednocześnie, że paschaliki różnią się od siebie wyglądem. Każda świeca tego typu posiada oczywiście nadrukowany krzyż oraz litery alfa i omega. Niektóre są dodatkowo zdobione wizerunkiem Jezusa Zmartwychwstałego albo symbolem baranka. W naszym sklepie znajdziesz paschaliki w kolorze żółtym albo białym. Obok klasycznych świec używanych podczas liturgii w kościele, dostępne są również paschaliki stołowe. Od tych pierwszych różnią się większą średnicą. Można też używać ich bez świecznika – są stabilne, odpowiednie do postawienia na stole – najlepiej na podstawce. Zwróć uwagę na to, że do klasycznego paschalika warto dobrać odpowiedni okapnik, zapobiegający pobrudzeniu rąk czy ubrania woskiem.
Paschał jest od wieków symbolem Chrystusa Zmartwychwstałego. Jego rola w kościele jest więc oczywista. Teraz kiedy wiesz już niemal wszystko na temat tej niezwykłej świecy, być może jej blask zachęci Cię do rozważań na temat życia Zbawiciela i Jego misji odkupienia ludzkich grzechów. Serdecznie zachęcamy Cię do uczestnictwa w Liturgii Światła, a także do modlitwy w domowym zaciszu – przy blasku paschalika.
Wszystkie komentarze