Symbole wielkanocne w kościele i w domu

Symbole wielkanocne możemy podzielić na trzy grupy. Pierwsze z nich spotykamy w kościele w czasie mszy świętych i liturgii Wielkiego Tygodnia. Drugie – są ściśle związane z koszyczkiem wielkanocnym i wszystkim, co zanosimy w nim do święconki. Trzecie to symbole goszczące na naszych stołach podczas wielkanocnego śniadania. Ale po kolei…

Palma wielkanocna i paschał

[product_photo id="2847" float="left" tpl="default"]Symbole wielkanocne spotykane w kościele to przede wszystkim palmy wielkanocne i paschały. Wszystkie z nich odnoszą się do wydarzeń, jakie poznajemy w Nowym Testamencie. W związku z tym są nierozerwalnie związane z męką i zmartwychwstaniem Chrystusa. W Niedzielę Palmową, poprzedzającą Wielkanoc, w kościołach święci się palmy. Najczęściej wykonuje się je z gałązek wierzby i dekoruje kwiatami, trawami i wstążkami. A czy wiecie, co symbolizuje palma wielkanocna? Brawo dla tych, którzy pomyśleli o wjeździe Jezusa do Jerozolimy. Oznacza więc radość, zwycięstwo nad śmiercią i grzechem, ale i męczeństwo. Z kolei w Wigilię Paschalną w świątyniach zapala się paschał. Płomień świecy jednoznacznie kojarzy się z rozproszeniem przez Jezusa mroku, w którym pogrążona była ludzkość przed jego przybyciem. Paschał jest także symbolem zmartwychwstania.

Świąteczny koszyczek pełen wielkanocnych symboli

[product_photo id="4990" float="left" tpl="default"]Trudno wyobrazić sobie Wielkanoc bez święcenia pokarmów w kościele. Tradycja ta ma swoje korzenie w VIII wieku, jednak w Polsce jest znana od XIV stulecia. Niesie oczywiście ogromny przekaz symboliczny – począwszy od koszyczka, a skończywszy na dekorujących go gałązkach. Pierwszy jest z reguły wykonany z wikliny oznaczającej wytrwałość i zdolność do odrodzenia się. Umieszczenie w nim pokarmów symbolizuje więc prośbę o ich pomnożenie, dostatek i błogosławieństwo na kolejny rok.

Jajko – symbol życia

Pokarmem, który nierozerwalnie kojarzy się z Wielkanocą, jest oczywiście jajko. Symbolizujące nowe życie i odrodzenie, nawiązuje do zmartwychwstania Jezusa. Z jajkiem wielkanocnym związany jest też piękny zwyczaj dzielenia się nim i składania sobie życzeń podczas wielkanocnego śniadania. To tradycja, która od lat wzmacnia rodzinne więzi, pozwalając tchnąć w serca radość i nadzieję.

Baranek wielkanocny – poświęcenie Chrystusa dla ludzkości

Obok jajka, w wielkanocnym koszyku pojawia się baranek, mający wielowymiarową symbolikę. Z jednej strony nawiązuje do czystości, niewinności oraz pokory. W kontekście świąt Wielkanocnych z kolei jest symbolem dobrowolnego poświęcenia się Chrystusa dla ludzkości, w celu odkupienia jej grzechów. Nawiązuje więc do ukrzyżowania i męki Jezusa, który utorował nam w ten sposób drogę do zbawienia. Baranek jest zatem symbolem triumfu życia nad śmiercią.

[klaviyo_code tpl="code_1"]

Chleb – ciało Jezusa

[product_photo id="4962" float="right" tpl="default"]Metaforą ofiary Jezusa jest także chleb, który Zbawiciel podzielił między swoich uczniów w czasie Ostatniej Wieczerzy. Z kolei do męki Chrystusa na krzyżu nawiązują pieprz i chrzan, które również wkładamy do wielkanocnego koszyczka. Obok nich pojawia się sól obrazująca nieśmiertelność duszy, chroniąca od grzechu i odstraszająca zło.

Wędliny i ciasta – aby w domu panował dostatek

Poza symbolami nawiązującymi do męki i zmartwychwstania Jezusa, w koszyczku wielkanocnym znajdziemy też pokarmy, które według tradycji mają zapewnić nam dobrobyt i pomyślność na kolejne miesiące. O czym mowa? Przede wszystkim o wędlinach, które święcimy w Wielką Sobotę. Kiedyś uważane za rarytas dostępny tylko dla osób zaliczających się do wyższych sfer, od wieków symbolizują dostatek. Z kolei babka wielkanocna jest nagrodą za wytrwałość w okresie Wielkiego Postu. Symbolizuje radość i dążenie człowieka do doskonałości, czyli do osiągnięcia życia wiecznego.

Wiecznie zielony bukszpan – nieśmiertelność i zmartwychwstanie

Na koniec wspomnijmy o bukszpanie. Co prawda jego zadaniem jest jedynie udekorowanie wielkanocnego koszyczka tak, aby pięknie się prezentował. Ta wiecznie zielona roślina niesie też pewną symbolikę – nawiązuje do nieśmiertelności i życia wiecznego oraz do odrodzenia, czyli zmartwychwstania.

Więcej niż dekoracje domu – kurczaczki i zajączki wielkanocne

[product_photo id="1784" float="left" tpl="default"]Święta Wielkanocne to także czas, kiedy dekorujemy domy. Pojawiające się wówczas ozdoby, w postaci zajączków i kurczaków wielkanocnych, nie są pozbawione znaczenia metaforycznego. Pierwsze symbolizują wiosnę, narodziny nowego życia oraz szczęście. Są też nawiązaniem do ofiary składanej Bogu. Nowe życie i odrodzenie obrazują ponadto kurczaczki wielkanocne, przez co niosą przekaz o zmartwychwstaniu Jezusa. Na wielkanocnych stołach często gości również rzeżucha będąca metaforą łąki i raju, czyli miejsca, do którego udają się dusze osiągające zbawienie. Warto przy tym dodać, że w zależności od regionu, rzeżuchę może zastąpić pszenica lub owies.

Jan Paweł II mawiał, że Noc Wielkanocna jest nocą nadzwyczajną, kiedy moc zmartwychwstałego Chrystusa pokonuje ostatecznie siły ciemności i śmierci, zapala w sercach wierzących nadzieję i radość. Podążajmy więc za słowami papieża Polaka i celebrujmy ten wyjątkowy czas. Uczestnicząc we Mszy Świętej czy sięgając po wielkanocne pokarmy, bądźmy świadomi ich symboliki, aby w ten sposób jeszcze mocniej przeżyć święta i jeszcze bardziej poczuć siłę, jaką tchnęło w ludzkość Zmartwychwstanie Jezusa.

2023-03-18